Indonezja


1.Położenie

Indonezja leży w Azji Południowo-Wschodniej pomiędzy kontynentem australijskim a zwartym obszarem Azji. Od zachodu państwo to
oblewają wody Oceanu Indyjskiego, a od wschodu Oceanu Spokojnego.

2.Literatura

Obejmuje utwory powstające w języku indonezyjskim po 1928, kiedy w Indonezji uznano język malajski za język jedności i kultury narodowej. Po 1928, kiedy w Indonezji uznano język malajski za język jedności i kultury narodowej.Grupa literatury Pujangga Baru zasłużyła się po 1933 w propagowaniu i rozwijaniu języka indonezyjskim głównym twórcą tej grupy był Amir Hamzah, największy poeta Indonezji z okresu międzywojennego. Pod koniec okupacji japońskiej utworzyła się grupa Angkatan 45 skupiająca młodych twórców, którzy odegrali ważną rolę w rozwoju współczesnej literatury indonezyjskiej, łącząc wzory
zachodnie z tradycją. Najbardziej w grupie tej wyróżnili się poeta Chairil Anwar oraz prozaicy Idrus i Pramudya Ananta Tur.

3.Historia

Skamieniałe szczątki Homo erectus, znanego jako człowiek jawajski, sugerują, że archipelag indonezyjski był zaludniony 2 miliony lat temu.
Na wyspie Flores znaleziono wymarły gatunek hominidów: człowieka z Flores. W czasie zlodowacenia poziom morza był niższy niż obecnie, a zachodnia część
archipelagu indonezyjskiego, będąca częścią szelfu kontynentalnego zwanego Sundą była wówczas połączona z lądem. Indonezja była miejscem migracji, które od
70 000 do 40 000 lat wcześniej szły z Azji do Australii. Później nastąpiły dalsze migracje z Australii na teren dzisiejszej Nowej Gwinei, ponieważ obie tworzyły
szelf kontynentalny zwany Sahul. Człowiek dotarł do regionu około 43 tys. lat p.n.e. Ludy austronezyjskie, które stanowią większość współczesnej populacji, migrowały
do Azji Południowo-Wschodniej z dzisiejszego Tajwanu około 2000 lat p.n.e. Około 1500 p.n.e. rozpoczęły się inne migracje austronezyjskie w kierunku obszaru obecnej
Indonezji i Pacyfiku. Strategiczne położenie archipelagu nad morzem sprzyjało rozwojowi handlu między wyspami archipelagu, jak również Indyjskimi królestwami i chińskimi
dynastiami. W I wieku n.e. zachodnia Indonezja była częścią sieci państw portowych, które prowadziły handel między sobą oraz z Indiami i Chinami. Centrum tej sieci państw
było królestwo Funan, położone na południe od obecnego Wietnamu. Upadek Funanu przeniósł centrum tej sieci na południową Sumatrę. W VII wieku królestwo morskie Śriwidźaja
doświadczyło znacznego wzrostu dzięki kontroli handlu morskiego w Cieśninie Malakka. Handel od tegoczasu zasadniczo ukształtował historię Indonezji. W środkowej Jawie idealne
warunki dla rolnictwa i opanowanie techniki pól ryżowych od VII wieku pozwoliły na rozwój dobrze prosperującej uprawy ryżu. Między VII a X wiekiem władcom środkowej Jawy,


z których najbardziej znanymi są hinduskie dynastie Sailendra i buddyjska Sanjaya, udało się zbudować wielkie zabytki religijne, takie jak buddyjska świątynia Borobudur i
hinduski kompleks religijny Prambanan. Okres ten jest często określany jako „złoty wiek” w historii Indonezji. Pod koniec X w. centrum władzy przesunęło się z centralnej Jawy
na wschodnią. Tam również dobrze prosperujące rolnictwo uczyniło wyspę bogatą, zapewniając potęgę kolejnym królestwom Kediri, Singasari i wreszcie Majapahit, założonym pod koniec
XIII wieku. Za panowania Hayam Wuruk (panowanie 1350-89) oraz Gajah Mada wpływy Majapahit rozciągały się na znaczną część dzisiejszej Indonezji. Muzułmańscy kupcy z Persji,
Indii i Chin przybywali do portów archipelagu indonezyjskiego. Niewątpliwie w XIII wieku książęta Północnej Sumatry przeszli na islam, pragnąc zintegrować się z tą siecią handlową.
Majapahit handlował z indyjskimi królestwami muzułmańskimi, takimi jak Gaur. Inne części archipelagu stopniowo przyjęły islam i pod koniec XVI wieku stał się dominującą
religią na Jawie i Sumatrze. Islam mieszał się z istniejącymi wpływami kulturowymi i religijnymi, które ukształtowały dominującą formę islamu w Indonezji. Muzułmańskie grobowce
z XIV wieku, znajdujące się na cmentarzu w Trowulan i noszące symbol hindusko-buddyjskiego królestwa Majapahit sugerują, że ważne postacie królestwa, prawdopodobnie członkowie
rodziny królewskiej przechodzili na islam. Rozwój handlu w obrębie samego archipelagu skutkuje rozprzestrzenianiem się islamu. W XV i XVI wieku powstałymuzułmańskie państwa
przybrzeżne, z których najbogatszym był sułtanat Malakka na Półwyspie Malajskim, która stała się największym portem w Azji Południowo-Wschodniej. Na Jawie księstwa północnego
wybrzeża, niektóre założone przez chińskich muzułmanów, stopniowo uwalniały się od swoich hindusko-buddyjskich władców Majapahit. Najpotężniejszym z nich było Demak.
Pod koniec XVI wieku nowe mocarstwo środkowej Jawy, królestwo Mataram, podjęło się podboju tych muzułmańskich miast portowych. Zmusiło je do zniszczenia ich flot i zakazało
handlu morskiego. Królestwo to ogłosiło się spadkobiercą Majapahit. Pod rządami Mataram rozkwita kultura dworska, której odniesienia są nadal wzorami reprezentowanymi przez
wielkie indyjskie eposy Mahabharaty i Ramajany. We wschodniej części Jawy księstwo Blambangan wymyka się spod kontroli Mataram i zostaje wasalem Bali. Książęta Blambangan,
Hindusi, zostaną zmuszeni w 1770 r. przez Holendrów do przejścia na islam, pragnących usunąć wschodnią Jawę spod balijskich wpływów. W XVII wieku na północnej Sumatrze,
za panowania Iskandara Mudy, sułtanat Acehu podjął się podboju nadmorskich regionów wyspy, zarówno od wschodu nad Cieśniną Malakką, jak i od strony zachodniej nad Oceanem
Indyjskim. Na wschodzie archipelagu, pod panowaniem sułtana Hasanuddina, Sułtanat Gowa, którego władcy przeszli na islam w 1605 r., podporządkowuje jedno po drugim księstwa
na południowym Celebesie. Pierwsi Europejczycy przybyli na archipelag w 1512 r., kiedy portugalscy kupcy, na czele z Francisco Serrão, próbowali zmonopolizować źródła gałki
muszkatołowej, goździku i pieprzu na Malukach. Podpisują w porcie Sunda Kelapa traktat pokojowy z sundajskim królestwem Pajajaran. Opierając się na swojej bazie w Malace,
zawarli sojusze z książętami Moluków i założyli punkty handlowe, forty i misje na Molukach, głównie na Ambon, Ternate i Wyspach Solor. W 1596 roku holenderski odkrywca
Cornelis de Houtman przybył z flotyllą na Sumatrę i Banten. W 1602 r. Holenderski parlament nadał Holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej (VOC) monopol na działalność
handlową i kolonialną w Indonezji. Od 1605 r. Holendrzy wypędzili Portugalczyków z Ambon, północnych Moluków i wysp Banda. Portugalczycy nadal osiedlali się w Timorze Wschodnim.
W 1619 roku VOC podbiło miasto Dżakartę na zachodzie Jawy, gdzie założyło miasto Batawia (obecnie Dżakarta). Firma przejęła kontrolę nad jawajską polityką i walczyła
z Sułtanatem Mataram i Sułtanatem Banten. W przeciwieństwie do Portugalczyków udało jej się kontrolować handel przyprawami na archipelagu. VOC wykorzystało podział małych
królestw jawajskich, aby na stałe utrzymać kontrolę nad tym, co stało się jednym z najbogatszych dóbr kolonialnych na świecie. W drugiej połowie XVII wieku,
po śmierci sułtana Agunga, Mataram został osłabiony przez wojny o sukcesję i musiał stopniowo scedować terytoria na rzecz Holendrów. Pokonując sułtanat Gowy w 1664 roku,
Holendrzy opanowali wschód archipelagu. Pod koniec XVIII wieku VOC kontrolowało również całe północne wybrzeże Jawy. VOC została rozwiązana w 1800 roku po bankructwie,
a Holandia ustanowiła Holenderskie Indie Wschodnie jako podporządkowaną rządowi Holandii kolonię. W latach 1808–1811 Herman Willem Daendels został nominowany przez
Ludwika Bonaparte, króla Holandii, generalnym gubernatorem Holenderskich Indii Wschodnich i następnie zreformował administrację kolonialną. W 1811 r. Brytyjczycy
prawie pokojowo zajęli Holenderskie Indie Wschodnie, ponieważ tamtejsi żołnierze odmówili francuskiej dominacji w królestwie Holandii i Europie przez Napoleona Bonapartego.
Brytyjczyk Thomas Stamford Raffles został wicegubernatorem Jawy w latach 1811–1814. W 1824 r. Na mocy traktatu londyńskiego między Brytyjczykami a Holendrami kontrola
nad terytoriami na południe od Singapuru wróciła do Holendrów. Świat malajski został podzielony na dwie części. Przez większość okresu kolonialnego holenderska kontrola
nad archipelagiem była słaba. Siły holenderskie nieustannie angażowały się w tłumienie buntów zarówno na Jawie, jak i poza nią. Wpływ lokalnych przywódców,
takich jak książę Diponegoro w środkowej Jawie, Tuanku Imam Bonjol na środkowej Sumatrze, Pattimura na Molukach i krwawa 30-letnia wojna w Acehu, osłabiły Holendrów
i związały kolonialne siły zbrojne. Dopiero na początku XX w. po podboju Bali i Acehu dominacja holenderska rozciągnęła się na to, co miało stać się obecnymi
granicami Indonezji. W przeciwieństwie do innych mocarstw kolonialnych, Holendrzy pozostawili w swojej kolonii niewielkie dziedzictwo językowe. W pierwszej połowie
XX wieku rozwinęły się nowe organizacje społeczne. Świadomość nacjonalistyczna zrodziła się z wielu czynników: rodzimych mediów drukowanych, urbanizacji, komunizmu, islamu,
edukacji, wspólnej rozrywki masowej oraz cierpienia w okresie holenderskiego apartheidu. Stworzenie w 1908 ruchu społecznego Budi Utomo jest uważane za początek
indonezyjskiego ruchu narodowego. Te głębokie zmiany w rdzennej ludności Indonezji są często określane jako „Indonezyjskie Przebudzenie Narodowe”.
Lądowanie Japończyków w 1942 r. w Holenderskich Indiach Wschodnich w trakcie II wojny światowej zostało przyjęte z zadowoleniem przez większość ruchu nacjonalistycznego
z nadzieją na uzyskanie niepodległości. Podobnie jak na innych podbitych terytoriach Azji Południowo-Wschodniej, administracja japońska, chcąc pozyskać poparcie
miejscowej ludności, obrała kurs mający na celu wzbudzenie nastrojów antyeuropejskich, podkreślając etniczno-kulturowe pokrewieństwo między Indonezyjczykami a Japończykami.
Liderzy ruchu narodowowyzwoleńczego byli zaangażowani we współpracę: pod kontrolą władz okupacyjnych pozwolono im tworzyć organizacje społeczno-polityczne o
nacjonalistycznym charakterze. W końcowej fazie wojny, w obliczu wielkich klęsk zadanych japońskim siłom zbrojnym przez siły sojusznicze, japońskie władze okupacyjne
zdecydowały się pozyskać poparcie Indonezyjczyków i podjąć kroki w kierunku stworzenia niepodległego państwa. W 1945 roku administracja japońska ogłosiła rozpoczęcie
praktycznych przygotowań do nadania Indonezji niepodległości. Dwa dni po kapitulacji Japonii, 17 sierpnia 1945 r., Sukarno i Mohammad Hatta ogłosili niepodległość kraju
i zostali odpowiednio pierwszym prezydentem i pierwszym wiceprezydentem kraju. Holandia następnie próbowała przywrócić swoją władzę, wywołując walkę dyplomatyczną,
konflikt zbrojny i rewolucję społeczną zwaną Revolusi. Okres ten kończy się 27 grudnia 1949 r. wraz z utworzeniem Stanów Zjednoczonych Indonezji, kiedy to Holandia
uznaje częściową niepodległość kraju.17 sierpnia 1950 r. rząd ogłosił powrót do modelu państwa unitarnego. W 1961 roku armia indonezyjska zdobyła od Holandii zachodnią
część wyspy Nowa Gwinea, która weszła w skład Indonezji jako prowincja Irian Zachodni (obecne prowincje Papua i Papua Zachodnia). Pierwszy prezydent kraju Sukarno starał
się równoważyć wpływy wojska, islamistów i komunistów na sytuację w kraju. Nacjonalistyczne poglądy członków rządu doprowadziły do radykalizacji polityki zagranicznej kraju,
który szybko wpadł w konflikt z Malezją (Konfrontasi) względem której Indonezja zgłaszała pretensje terytorialne co do wyspy Borneo. Indonezja rozpoczęła też wspieranie lewicowej
partyzantki walczącej na Borneo z rządem malezyjskim wspierając m.in. powstanie w Sarawaku oraz popierając antymalezyjską i antykolonialną rebelię w Brunei. Relacje z tym państwem
uległy dalszemu pogorszeniu po tym, jak Indonezja wsparła nieudaną rewolucję w Brunei. Obawiając się zagrożenia ze strony Holandii, Wielkiej Brytanii lub Stanów Zjednoczonych
Indonezja rozpoczęła proces zakupu broni z ZSRR. Zagrożenie ze strony Zachodu było na tyle prawdopodobne, że CIA wsparło rebelię, która wybuchła w 1958 roku.
Choć została ona stłumiona do końca tego samego roku, to nieliczne oddziały partyzanckie działały do 1961. Gdy Komunistyczna Partia Indonezji zaczęła zdobywać coraz większe poparcie,
aż w końcu zagroziła rządowi nacjonalistów, USA wycofało swoją pomoc względem Indonezji, a relacje z Zachodem uległy pogorszeniu. W okresie 1965–1966 wysoko postawiony wojskowy,
Suharto, stopniowo odsunął Sukarno od władzy i wprowadził juntę. Suharto wycofał dotychczasową antyimperialistyczną politykę, która miała rzekomo zwiększać w Indonezji wpływy
ZSRR i Chin. W tym czasie Suharto krwawo stłumił wojskowy zamach stanu, o który oskarżona została Komunistyczna Partia Indonezji. Zamach stanu rozpoczął brutalne czystki i
zniszczenie Komunistycznej Partii Indonezji. W represjach junty zginęło co najmniej 500 tysięcy ludzi, a więcej niż milion ludzi trafiło do więzień. Suharto zwrócił
się przeciw dotychczasowym sojusznikom Sukarno z lewicowej partyzantki na Borneo i wsparł rząd malezyjski w jej zwalczaniu. Rządy Suharto szybko zyskały przeciwników,
a w kraju rozwinął się separatyzm, przeciwko rządowi swoją kampanię rozpoczął partyzancki Ruch Wolnej Papui. W 1975 roku Indonezja zajęła byłą kolonię portugalską Timor Wschodni,
co spowodowało długoletni konflikt rządu indonezyjskiego z tamtejszym Rewolucyjnym Frontem na rzecz Niepodległości. W 1975 roku rozpoczęła się trwająca do 2005 roku
separatystyczna rebelia Ruchu Wolnego Acehu. W 1997 i 1998 r. Indonezja była krajem najbardziej dotkniętym przez azjatycki kryzys gospodarczy. Podobnie jak inne kraje azjatyckie,
Indonezja stała w obliczu masowego napływu kapitału zagranicznego, który następnie się wycofał, destabilizując walutę, a następnie gospodarkę tych krajów. Powszechne niezadowolenie
wzrosło i doprowadziło do zamieszek w maju 1998 r. Pod wpływem protestów Suharto złożył rezygnację, a prezydentem został wiceprezydent Jusuf Habibie. W 2001 roku na prezydenta
Indonezji wybrano córkę Sukarno, Megawati Soekarnoputri. W sierpniu 1999 r. w Timorze Wschodnim odbyło się referendum, w którym zaproponowano ludności tego terytorium autonomię
regionalną w ramach jej utrzymania w Republice Indonezji. Prawie 80% głosujących odrzuciło tę propozycję. Po 25 latach okupacji wojskowej Timorczycy Wschodni wyrazili życzenie
odłączenia się od Indonezji. Na początku XX w. przez Indonezję przechodzi fala islamistycznych ataków terrorystycznych, w tym zamach na giełdę w Dżakarcie w 2000 r.
i na Bali w 2002 r. W 2004 r. dzięki nowelizacji konstytucji odbyły się pierwsze wybory prezydenckie w wyborach bezpośrednich Susilo Bambang Yudhoyono zostaje wybrany na prezydenta.
W 2014 roku prezydentem Indonezji został Joko Widodo.

4.Tradycja

Kuchnia
Kuchnia indonezyjska jest jedną z najbardziej różnorodnych,
żywych i kolorowych na świecie. Istnieje wiele kuchni regionalnych, często opartych na kulturze tubylczej i obcych wpływach,
takich jak kuchnie chińskie, europejskie, bliskowschodnie i indyjskie. Jest dość blisko związana kuchnią malezyjską.
Ryż to podstawa kuchni indonezyjskiej. Wśród najbardziej znanych indonezyjskich przetworów znajdziemy satay, rendang,
bakso czy krupuk. Kuchnia indonezyjską zdobi wiele lokalnych składników: mleko kokosowe, chili (sambal), orzeszki ziemne (sos satay),
soja (tofu i tempeh). Spożywa się tam lokalne owoce takie jak mangostan, rambutan, Chlebowiec różnolistny, durian i banany.
Indonezyjczycy spożywają mało wieprzowiny (babi) ze względu na dominację religii muzułmańskiej w kraju. Bardzo popularne są dania
z kurczakiem (ayam), kaczką (bebek), wołowiną (sapi) lub rybą (ikan).Przyprawy i zioła są powszechnie stosowane w indonezyjskiej kuchni.
Przede wszystkim w różnego rodzaju papryki, także w sosy sojowe i orzechowe. Popularna jest zarówno gorąca, jak i zimna herbata i kawa.
Alkohol jest mało rozpowszechniony, biorąc pod uwagę przynależność większości Indonezyjczyków do wyznania muzułmańskiego. Jednak w wielu
regionach produkowane są tradycyjne lokalne alkohole, wśród których szczególnie popularny jest tuak.

Sport

W Indonezji sport jest popularny zarówno pod względem frekwencji, jak i liczby widzów. Dwa najpopularniejsze sporty w Indonezji to piłka nożna i badminton.
Media

Wolność prasy w kraju znacznie się poprawiła wraz z demokratyzacją kraju. Od 1998 r. liczba publikacji znacznie wzrosła.
Pojawiły się setki nowych magazynów, gazet i tabloidów. Indonezja jest czwartym państwem na świecie pod względem liczby użytkowników
Internetu wynoszącą 196 mln osób, a liczba użytkowników Facebooka wynosi 140 mln ludzi, co daje mu 3. miejsce w świecie. Około 85%
ruchu w sieci generują telefony komórkowe.

5.Gospodarka

Ze względu na wysoki poziom wzrostu gospodarczego Indonezja zaliczana jest do grupy azjatyckich tygrysów. Produkt krajowy brutto (PKB) wyniósł 1,011 mld USD w 2017 r.,
dzięki czemu Indonezja stała się 16. co do wielkości gospodarką na świecie. Najważniejszy jest sektor usług, na który przypada 45,4% PKB (w 2017 r.) Kolejne miejsca zajmuje przemysł
(41%) i rolnictwo (13,7%). Jednocześnie 13,2% ludności zatrudnionych jest w przemyśle, 38,9% w rolnictwie i 47,9% w usługach. Ludność w wieku produkcyjnym – 122,4 mln osób
(4. miejsce na świecie), stopa bezrobocia – 5,5% (60. miejsce na świecie). W 2016 roku głównymi rynkami eksportowymi Indonezji były Stany Zjednoczone (19,5 mld USD),
Chiny (18,6 mld USD), Japonia (17,5 mld USD), Singapur (13,3 mld USD) i Indie (11,3 mld) 186. Import Indonezji głównie z Chin (31 mld), Singapuru (15,1 mld), Japonii (12,1 mld),
Tajlandii (8,46 mld) i Malezji (7,17 mld). Korupcja to poważny problem gospodarczy. Indonezja od dawna znajduje się w pierwszej setce rankingów opracowanych przez
Transparency International. Kraj posiada znaczne zasoby ropy naftowej, gazu ziemnego, cyny, miedzi i złota. Indonezja importuje głównie maszyny, chemikalia, benzynę i żywność.
Z terenu Indonezji w 2018 pochodziło 1,5% światowej emisji dwutlenku węgla. Emisje metanu są na podobnym poziomie. Gospodarkę o charakterze rynkowym cechuje aktywna rola państwa:
państwo jest właścicielem około 140 dużych przedsiębiorstw z różnych sektorów gospodarki narodowej, a także kontroluje ceny szeregu towarów, w tym podstawowych artykułów spożywczych
oraz paliw i smarów. Oligarchia zrodzona pod rządami Nowego Porządku zawłaszczyła większość owoców wzrostu gospodarczego Indonezji. W 2017 r. raport Oxfam umieścił Indonezję na
szóstym miejscu wśród krajów o największej nierówności; najbogatszy 1% posiada 49% majątku. Poprzez kontrolę mediów i finansowanie partii oligarchowie wywierają znaczący wpływ
na życie polityczne. W Indonezji nie ma jednej płacy minimalnej dla całego kraju, jej obliczanie należy do kompetencji władz prowincji i zrównanych z nimi okręgów specjalnych.
Na początku 2021 r. najwyższą płacę ustalono w stolicy kraju Dżakarcie – 4 416 186 rupii (313,84 USD), najniższą w Yogyakarcie – 1 765 000 rupii (125,34 USD) miesięcznie.
W październiku 2020 r. parlament zatwierdził ustawę Omnibus Law (UU Cipta Kerja), postrzeganą jako „ultraliberalną”, której celem jest przyciągnięcie inwestorów zagranicznych do Indonezji.

6.Religia

Indonezja jest państwem świeckim, konstytucja tego kraju gwarantuje wolność wyznania. Jednocześnie, zgodnie z ustawodawstwem przyjętym w 1965 r., specjalny
status zapewniający wsparcie i ochronę państwa otrzymały główne religie kraju – islam, protestantyzm, katolicyzm, hinduizm, buddyzm i konfucjanizm – z zastrzeżeniem,
że istnienie innych religii jest niedopuszczalne. Indonezja jest najludniejszym muzułmańskim państwem na świecie z 227 milionami wyznawców (87% populacji), z czego 99%
stanowią sunnici. 7% ludności deklaruje się jako protestanci, 2,9% katolicy, 1,7% hindusi, 0,9% pozostali (w tym buddyści i konfucjanie) i 0,4% bez religii. Hinduizm jest
szczególnie obecny na wyspie Bali. Większość dzisiejszych buddystów to Indonezyjczycy chińskiego pochodzenia. Hinduizm i buddyzm są obecnie dwoma mniejszościowymi religiami
w Indonezji, miały one jednak duży wpływ w przeszłości i zdefiniowały aspekty kultury tego kraju. Islam przybył do Indonezji wraz z muzułmańskimi kupcami pochodzenia arabskiego,
indyjskiego i chińskiego. Powoli rozprzestrzeniał się wzdłuż szlaków handlowych. W Indonezji religia jest często praktykowana w sposób synkretyczny, pod wpływem lokalnych zwyczajów
i wierzeń. Część rdzennych mieszkańców najmniej dotkniętych współczesnymi cywilizacjami terytoriów – głównie w Kalimantanie, Nowej Gwinei, Sulawesi, Molukach – wyznaje animizm i
inne formy pogaństwa. W innych częściach kraju w różnym stopniu utrzymują się tradycyjne wierzenia lokalne. Bluźnierstwo jest karane więzieniem. W jednej z prowincji (Aceh)
obowiązuje prawo szariatu.